پروژه‌های راگ پول چیست؟

کلاهبرداران و تبهکاران راه‌های متفاوتی برای رسیدن به اهداف شوم خود در پی می‌گیرند اما هدف آن‌ها، سرقت سرمایه شما است. گاهی با استفاده از آسیب‌پذیری‌های موجود به شما ضربه می‌زنند، گاهی با استفاده از مهندسی اجتماعی از اعتماد شما سو استفاده می‌‌کنند و برخی اوقات نیز از ناآگاهی مخاطبان بهره می‌جویند. راگ پول (rug pull) یکی از انواع این کلاهبرداری‌ها است که بنا بر آمار تا تاریخ جولای سال 2021، مسبب از دست رفتن 113 میلیون دلار از سرمایه قربانیان بوده است که در ادامه به بررسی کامل و جامع آن می‌پردایم.

فهرست مطالب

1 راگ پول چیست؟
2 کلاهبرداری راگ پول در ارزهای دیجیتال
3 روش کار کلاهبرداری راگ پول چگونه است؟
4 بیشتر بخوانید:
5 برخی از نشانه‌های کلاهبرداری Rug Pull
6 چگونه از این کلاهبرداری جلوگیری نماییم؟

راگ پول چیست؟

سایت کوین مارکت کپ این کلاه برداری را چنین تعریف می‌کند: نوعی از کلاهبرداری که در آن توسعه‌دهندگان یک پروژه، آن را رها می‌کنند و پول سرمایه‌گذاران را به سرقت می‌برند. راگ پول در لغت به معنی کشیدن فرش از زیر پای کسی است و به روشنی تصویر واضحی از چیزی که در عمل رخ می‌دهد، به دست می‌دهد. راگ پول به پامپ و دامپ مشابهت دارد و با اسامی دیگری همچون کلاهبرداری خروج (exit scam) نیز شناخته می‌شود. این کلاهبرداری اغلب بدین شکل رخ می‌دهد که پروژه بی‌ارزشی به کمک تبلیغات فراوان و به مدد حرص و آز بشری، با ارزش جلوه داده می‌شود. سپس وقتی توجه و البته سرمایه کاربران به این پروژه جلب شد، توسعه‌دهندگان و بانیان پروژه با سرمایه کاربران فرار می‌کنند و سرمایه‌گذاران را با یک مشت توکن بی‌ارزش تنها می‌گذارند.

کلاهبرداری راگ پول در ارزهای دیجیتال

کلاهبرداری راگ پول زمانی اتفاق می‌افتد که توسعه‌دهندگان یک توکن جفت شده با یک ارز دیجیتال ارزشمند ایجاد می‌کنند و توکن را در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) فهرست می‌کنند و پس از خرید سرمایه‌گذار، تمام وجوه را برداشت می‌کنند.

Rug pull معمولا توسط کلاهبرداران مخربی انجام می‌شود که در اطراف یک سکه تبلیغات ایجاد می‌کنند و سپس پروژه را رها می‌کنند و با پول فرار می‌کنند. این ارزهای دیجیتال معمولاً با بلاک چین‌های کاربردی قابل اعتماد مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین جفت می‌شوند. این به این دلیل است که سرمایه‌گذارانی که ETH خود را با توکن فهرست شده تعویض کرده‌اند، به سازندگان توکن فرصتی می‌دهد تا رمز ارز اتریوم را به سرعت از نقدینگی خارج کنند.

به عنوان مثال، میم کوین‌ها یکی از دهانه‌هایی هستند که باعث می‌شوند سرمایه‌گذاران با تحت تاثیر FOMO (ترس از دست دادن فرصت) قرار گرفتن، به پروژه‌های کلاهبرداری راگ پول روی بیاورند.

روش کار کلاهبرداری راگ پول چگونه است؟

در این قسمت می‌خواهیم به بررسی روش کار کلاهبرداری راگ پول بپردازیم. به صورت کلی سه نوع اصلی کلاهبرداری راگ پول وجود دارد که در این قسمت بررسی می‌کنیم.

سرقت استخر نقدینگی

برای اینکه یک ارز دیجیتال قابل معامله باشد، توسعه دهندگان باید یک استخر نقدینگی ایجاد کنند که بخشی از ارزدیجیتال را برای خرید و فروش سرمایه‌گذاران نگه دارد. در اکثر قرعه‌کشی‌های معروف، توسعه‌دهنده با توکن کلاهبرداری جدید خود و یک ارز دیجیتال قانونی، مانند اتر، یک استخر نقدینگی ایجاد می‌کند.

وقتی مردم جذب ارزش پیشنهادی کلاهبرداری رمزنگاری می‌شوند، شروع به خرید آن برای اتریوم خود می‌کنند که برای مدتی در استخر نقدینگی باقی می‌ماند. با خرید بیشتر و بیشتر سرمایه‌گذاران توکن‌های تقلبی، ارزش آن شروع به افزایش می‌کند. به این ترتیب اتریوم بیشتری در استخر نقدینگی واریز می‌شود.

در زمان مشخص شده، توسعه دهنده مخرب پروژه اتریوم را از استخر نقدینگی حذف می‌کند و تنها یک توکن بی ارزش باقی می‌گذارد. بنابراین، سرمایه‌گذاران نمی‌توانند توکن‌های بی ارزش خود را پس بگیرند، در حالی که توسعه دهنده پول آن‌ها را به شکل ETH قانونی می‌گیرد و آن را تعقیب می‌کند.

غیرفعال کردن قابلیت فروش توکن

نتیجه نهایی این کلاهبرداری، سرقت نقدینگی بالا است، اما روند آن اختلاف دارد. در این کلاهبرداری، توسعه دهنده کمی کد اضافه می‌کند که مانع از فروش سکه‌های سرمایه‌گذاران در بورس می‌شود. سرمایه‌گذاران می‌توانند سکه‌های کلاهبرداری بخرند اما به دلیل کد تقلبی، فقط توسعه دهنده می‌تواند سکه‌های خود را بفروشد.

در این نوع کلاهبرداری‌های راگ پول، قیمت آن‌قدر افزایش می‌یابد که افراد اقدام به فروش سکه‌های خود می‌کنند اما نمی‌توانند ملک را بفروشند. کلاهبردار قیمت را به اندازه کافی بالا می‌داند و تمام توکن‌های خود را می‌فروشد و در کسری از ثانیه قیمت را به صفر می‌رساند.

توسعه دهندگان از دارایی‌های خود استفاده می‌کنند

در بازار آزاد، شاید این کلاهبرداری نباشد اما اگر پروژه فقط برای این منظور ایجاد شود، واجد شرایط کلاهبرداری است. درست مانند دو روش قبلی، توسعه دهنده مخرب پروژه‌ای با ارزش پیشنهادی بیش از حد ایجاد می‌کند. این وعده معمولا شامل یک ویژگی یا پلتفرم رمزنگاری است که در حال توسعه بوده و به زودی منتشر خواهد شد.

اما در واقعیت، توسعه‌دهنده فقط یک توکن بی‌ارزش را چند برابر می‌کند و بخش زیادی از این توکن‌ها را از ابتدا در کیف پول خود نگه می‌دارد یا آن‌ها را با قیمت پایین از بازار می‌خرد. از آن‌جایی که وعده‌های چنین پروژه‌هایی بسیار امیدوارکننده است، سرمایه‌گذاران مشتاق هستند تا رمزارز را بخرند و سپس برای سهام خود از توسعه ‌دهنده پول نقد کنند. او می‌تواند همه این کارها را یکباره یا در طول زمان انجام دهد، بنابراین راگ پول آن‌قدر آشکار نیست. در هر صورت، این امر باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران به توکن بی‌ارزش نگاه کنند و در نهایت تمام دارایی‌های خود را از دست بدهند.

بیشتر بخوانید:

برخی از نشانه‌های کلاهبرداری Rug Pull

توجه به نشانه‌های زیر می‌تواند شما را در کشف این کلاهبرداری‌ها یاری کند:

سود سپرده‌گذاری یا مزارع کشت سود (Yield Farming) بیش از حد بالا است.
توسعه‌دهندگان هویتی ناشناس دارند و سابقه و پیوند مشخصی بین آن‌ها و دیگر پروژه‌های خوشنام این حوزه وجود نداشته است.
قیمت توکن به فاصله زمانی بسیار اندکی رشد شدیدی را تجربه کرده است. معمولا این پروژه‌ها به خاطر حجم معاملات اندک می‌توانند با صرف مبلغ ناچیزی، قیمت را به شدت دستکاری نمایند. همچنین ایجاد چنین فضایی برای فومو (FOMO) شدن کاربران و جذب آن‌ها سودمند است.
عموم پروژه‌های معتبر، دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی برای مدت مشخصی قفل می‌نمایند. این قفل کردن سبب پویایی معاملات و جلوگیری از خروج سازندگان به محض رشد قیمت می‌شود.

چگونه از این کلاهبرداری جلوگیری نماییم؟

اگر به پروژه‌ای در حوزه رمزارزها علاقه‌مند شدید، پیش از سرمایه‌گذاری به نکات زیر در بررسی آن دقت کنید.

به کسانی که آن را به شدت تبلیغ می‌کنند، توجه کنید

این پروژه‌ها به خاطر ذات کلاهبردارانه خود و به دلیل آن که به ندرت کاربردی دارند یا گره از گره‌ای می‌گشایند، مبتنی بر تبلیغات فراوان و اغراق شده هستند و گاهی در این راه افراد زیادی را به خدمت می‌گیرند. به گفته افراد مشهور و اینفلوئنسرهایی که سابقه تبلیغ و بازیچه دست پروژه‌ها شدن را داشته‌اند، با شک و تردید بیشتری بنگرید و هیچ‌گاه کورکورانه از توصیه مالی هیچ‌کس پیروی نکنید.

منابع، مستندات و سایت پروژه را به دقت مطالعه کنید

یکی از نشانه‌های خطرناک اسکم و کلاهبرداری بودن یک پروژه، ناتوانی از ارائه توضیحی روشن و شفاف از نحوه عمل، هویت سازندگان و توکنومیکس پروژه است. همواره وایت پیپر یک پلتفرم را مطالعه کنید و سوابق کاری پیشین توسعه‌دهندگان را بررسی نمایید.

دارایی توسعه‌دهندگان را بررسی کنید

به توزیع توکن‌های یک پروژه توجه ویژه داشته باشید؛ به خصوص به این دقت کنید که چند درصد از کل توکن‌ها در اختیار تیم سازنده یا افراد وابسته به آنان است. در صورتی که این عدد چشمگیر باشد، همواره احتمال خالی کردن آن در صورت بالا رفتن قیمت وجود دارد. همچنین حجم بالا به آن‌ها امکان دستکاری در قیمت را می‌دهد.

به کدهای پروژه توجه کنید

بسیاری از پروژه‌ها کدهای قراردادهای هوشمند و توکن خود را به شکل عمومی منتشر می‌کنند. در صورت دارا بودن دانش لازم، حتما آن را بررسی کنید و در غیر این صورت از بازبینی آن‌ها توسط شرکت‌های معتبر بررسی ‌کننده اطمینان حاصل کنید.

سخن پایانی

در این مطلب، با راگ پول، یکی از شیوه‌های نوین کلاه‌برداری در فضای دیفای، آشنا شدیم و راهکارهایی را مرور کردیم که می‌توانند به ما در تشخیص این کلاه‌برداری‌ها کمک کنند. با‌ این‌ حال، باید توجه کنید که رعایت تمامی این نکات نیز نمی‌تواند به‌تنهایی ضامن امنیت تمام‌و‌کمال دارایی‌هایتان باشد؛ زیرا با هر گامی که این صنعت در مسیر پیشرفت فناوری‌های مختلف برمی‌دارد، راه‌های جدیدی پیش پای مجرمان قرار می‌دهد.

فراموش نکنید احتیاط بهترین راهنمای شما در زمان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ناآشنا خواهد بود. هرگز مبالغ کلان را به‌یک‌باره وارد هیچ پروژه جدیدی نکنید. پیش از ورود سرمایه کلان به هر پروژه، مبالغی بسیار اندک از توکن را بخرید و سپس، بلافاصله بفروشید. فقط در‌صورتی‌که پس از چند بار خریدوفروش از نبودِ محدودیت فروش اطمینان یافتید، طبق استراتژی خود سرمایه‌گذاری کنید.